وه‌زیری ته‌ندروستی: تا ئێستا نزیكه‌ی 40 ملیار دینار بۆ به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ی كۆرۆنا خه‌رج كراوه‌

30.07.2020
جەماوەر نیوز
د.سامان به‌رزنجی،وه‌زیری ته‌ندروستی حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان له‌ كۆنگره‌یه‌كی رۆژنامه‌وانیدا رایگه‌یاند به‌داخه‌وه‌ هه‌ندێك كه‌ناڵی راگه‌یاندن پرسی له‌كاركه‌وتنی كاتیی كارگه‌یه‌كی ناوخۆیی نه‌خۆشخانه‌ی رزگاریان گه‌وره‌ تر له‌ قه‌باره‌ی خۆی پیشانداوه‌ و رۆژانه‌ له‌م نه‌خۆشخانه‌یه‌ تووشبووان به‌ كۆرۆنا به‌ ژماره‌ی جیاجیا گیان له‌ده‌ستده‌ده‌ن و ئه‌مڕۆش حاڵه‌ته‌كه‌ هه‌ر به‌و جۆره‌ بووه‌ و مردن به‌ هۆی نه‌مانی ئۆكسجین نه‌بووه‌.
له كۆنگره‌ی رۆژنامه‌وانیه‌كه‌دا وه‌زیری ته‌ندرووستی ئاماری 24 كاتژمێری ڕابردووی تایبه‌ت به‌ كۆرۆنای راگه‌یاند ، وتی: له‌ 24 كاتژمێری رابردوودا 11 كه‌س گیانیان له‌ده‌ستداوه‌ و 368 كه‌سی دیكه‌ تووشی په‌تای كۆرۆنا بوون و 78 توشبوی كۆرۆنا چاكبونه‌ته‌وه‌.
د، سامان به‌رزنجی ئه‌وه‌ی خسته‌روو به‌داخه‌وه‌ كێشه‌ له‌ كارگه‌ی ئۆكسجینی نه‌خۆشخانه‌كه‌ هه‌بووه‌ و بۆ ماوه‌ی دوو كاتژمێر كێشه‌ هه‌بووه‌ و 400 بتڵی ئۆكسجین هه‌بووه‌ و سه‌ره‌تا ئه‌م نه‌خۆشخانه‌یه‌ كه‌ درووستكراوه‌، ته‌نیا 72 قه‌ره‌وێڵه‌ ئۆكسجینی بۆ دابینكراوه‌. بۆیه‌ قه‌باره‌ و توانای ئه‌م نه‌خۆشخانه‌یه‌ به‌ به‌رده‌وام 300 نه‌خۆش ئۆكسجینی له‌سه‌ر بووه‌. ئه‌وانه‌ی له‌ قاوشه‌كانیشن سه‌رجه‌م نه‌خۆشه‌كان به‌سه‌ركراونه‌ته‌وه‌ و ره‌وشیان جێگیره‌. بڵاوبوونه‌وه‌ی ده‌نگۆی نه‌مانی ئۆكسجین، كێشه‌كه‌ی درووست كردووه‌. ئه‌و كه‌سانه‌ی لێره‌ن تووشی دڵه‌ڕاوكێ ده‌بن و به‌ هێنانی چه‌ند بتڵێك له‌ ده‌ره‌وه‌ له‌ لایه‌ن هاووڵاتییه‌وه‌ پێویستی ئۆكسجینی نه‌خۆشخانه‌ پڕ ناكاته‌وه‌. رۆژانه‌ 300 بتڵی ئۆكسجین به‌كار ده‌هێنرێن و ئۆكسجینی شلیش له‌ كارگه‌یه‌كی ده‌ره‌وه‌ی هه‌ولێر ره‌وانه‌ ده‌كرێت. هێنان و بردنی 300 بتڵی ئۆكسجین له‌ لایه‌ن هاووڵاتییانه‌وه‌ له‌سه‌ر پلیكانه‌ی نه‌خۆشخانه‌، بێ متمانه‌یی و پشێوی درووست ده‌كات. ئۆكسجین له‌ هه‌ر شوێن نه‌مێنێت، ئۆكسجینی به‌دیل هه‌یه‌. خۆشبه‌ختانه‌ ئه‌وه‌ی بینیمان خه‌ڵكێكی زۆری خێرخواز ده‌ستبه‌جێ په‌یوه‌ندیان كردووه‌ و ئاماده‌ییان ده‌ربڕیوه‌ هاوكاری بكه‌ن و دوای دوو كاتژمێر ئۆكسجینی سه‌نتراڵی نه‌خۆشخانه‌كه‌ چاكبووه‌ته‌وه‌ و له‌ به‌یانییه‌وه‌ كارده‌كات.
ئه‌مه‌ كارگه‌یه‌ و ئاسنه‌ و پێویسته‌ هاووڵاتیان خۆیان دوور بگرن له‌ نه‌خۆشخانه‌ و به‌ داخه‌وه‌ نه‌خۆشه‌كان له‌ دۆخێكی مه‌ترسیداردان و زۆربه‌یان له‌ ژێر ئۆكسجینن و ده‌بێت هاووڵاتیان پشتیوانی رێكاره‌كانی ته‌ندروستی بكه‌ن بۆ ئه‌وه‌ی خۆی و خێزانه‌كه‌ی بپارێزێت. مردن به‌ هۆی نه‌مانی ئۆكسجین نه‌بووه‌. ته‌نیا له‌م نه‌خۆشخانه‌یه‌ رۆژانه‌ 4 تا 8 كه‌س گیانیان له‌ده‌ستداوه‌.
وه‌زیری ته‌ندروستی وتی حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان درێغی نه‌كردووه‌ بۆ خه‌رجییه‌كانی به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ی كۆرۆنا له‌ خۆپارێزی و ده‌ستنیشانكردن و چاره‌سه‌ركردندا، سه‌رۆكی حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان زۆر به‌ په‌رۆشه‌وه‌ بووه‌ بۆ ئه‌م ره‌وشه‌ی باسكراوه‌ له‌ میدیادا و چه‌ندین جار بودجه‌ی ته‌رخانكراو مانگانه‌ 6 ملیار دینار بووه‌ له‌ 5 مانگی كاركردندا 30 ملیار دینار ده‌كات و بودجه‌ی تایبه‌تی كۆرۆناش 18 ملیار دینار خه‌رج كراوه‌ و تا ئێستا نزیكه‌ی 40 ملیار دینار بۆ بواری به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ی كۆرۆنا خه‌رج كراوه‌ و حكومه‌تی هه‌رێم هیچ درێغییه‌كی نه‌كردووه‌.
ته‌نیا پشكنینی پلازمای خوێن، بۆ ئه‌وه‌ی به‌سه‌لامه‌تی بدرێته‌ نه‌خۆش، 400 هه‌زار دیناری پێویسته‌. ئۆكسجین رۆژانه‌ 10 ملیۆن دیناری عێراقی خه‌رجی هه‌یه‌. بۆیه‌ نه‌بوونی بودجه‌ و خه‌رجی هۆكار نه‌بووه‌. ئه‌وه‌ی باسده‌كرێت بێئومێدكردنی خه‌ڵكه‌ و هه‌موو ئۆرگانه‌كانی حكومه‌ت هه‌موو توانایان بۆ به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ی كۆرۆنا ته‌رخانكردووه‌ و خێرخوازانیش رۆڵێكی گرنگیان هه‌بووه‌ له‌و رووه‌وه‌. ئێمه‌ نیگه‌رانین له‌ ره‌فتاری هه‌ندێك میدیا، ده‌كرا بێن هه‌قیقه‌ت بگه‌یه‌نن و ژماره‌ی بتڵه‌كان بژمێرن. ئه‌وه‌ی پشێوی درووستكرد، بڵاوبوونه‌وه‌ی ئه‌و گرتانه‌ بوو، كه‌ راكێشانی بتڵ و بڵاوكردنه‌وه‌ی ده‌نگۆی نه‌مانی ئۆكسجین بوو.
نه‌خۆشی راسته‌قینه‌ی ترسناك له‌ نه‌خۆشخانه‌كان هه‌یه‌ و له‌ جه‌ژندا ده‌بێت ره‌چاوی رێنماییه‌كان بكرێت و ده‌بێت رێنماییه‌كان به‌ توندوتۆڵی جێبه‌جێ بكرێن و خۆپارێزی و رزگاربوون ته‌نیا به‌ ئۆكسجین نییه‌، كۆمه‌ڵێك ئامێر و پێداویستی هه‌یه‌ به‌یه‌كه‌وه‌ن. تكایه‌ خۆتان مه‌گه‌یه‌ننه‌ ئه‌و حاڵه‌ته‌ی تووشی كۆرۆنا بن. تكاتان لێ ده‌كه‌ین، خۆتان بپارێزن. به‌ جددی وه‌ری بگرن. به‌رامبه‌ره‌كانتان بێ ئه‌وه‌ی نیشانه‌یان هه‌بێت ره‌نگه‌ هه‌ڵگری كۆرۆنا بن. تكایه‌ سه‌ردان و به‌ركه‌وتن و قه‌ره‌باڵغی درووست مه‌كه‌ن.

زۆرترین خوێندراو